Rozbieżności w ocenie jasności gwiazd zmiennych

[SSW]

Dla zilustrowania problemu poruszonego przez Oskara wybrałem z bazy obserwacje pewnej póregularnie zmiennej bardzo czerwonej (b-v = 3.7) gwiazdy wykonane przez dwóch obserwatorów o długim stażu obserwacyjnym w ostatnich 5 latach. Obaj obserwatorzy, nazwijmy pierwszego Czerwonym a drugiego Niebieskim wykonali w tym czasie mniej więcej tyle samo ocen tej gwiazdy. Obserwacje każdego z osobna ilustrują wykresy 1 i 2, zaś wykres 3 pokazuje obserwacje obu obserwatorów.


Wykres 1. Obserwacje obserwatora Czerwonego


Wykres 2. Obserwacje obserwatora Niebieskigo


Wykres 3. Obserwacje obu obserwatorów

Widać wyraźnie, że krzywe jasności przesunięte są względem siebie wzdłuż osi magnitudo. Przesunięcie to przeciętnie wynosi ok. 0.3 mag. Ważne jest jednak to, że maksima i minima jasności wypadają w tych samych momentach.
Każdy obserwator wraz z użytym instrumentem tworzy swoisty, własny system fotometryczny i w tym systemie wyraża swoje oceny. Jeżeli dwaj obserwatorzy poprawnie stosują procedury obserwacyjne to różnica jasności w ich systemach fotometrcznych V2 - V1 powinna być stała i niekoniecznie równa 0. Wynika ona prawdopodobnie z przyczyn fizjologicznych. Polecam tu ponownie przeczytanie artykułu R. Cnoty.
Jeżeli zestawimy obserwacje gwiazdy zmiennej wykonane przez wielu obseratorów to otrzymamy krzywą jasności o "grubości" przeciętnie 0.6 - 0.8 mag a dla bardzo czerwonych gwiazd nawet ponad 1 mag. O ile jednak są to poprawne obserwacje to minima i maksima będą dobrze określone a uśrednienia (zobacz np.) pozwolą otrzymać wygładzoną krzywą jasności.

Wracając do analizowanego przykładu mamy Vn - Vc = 0.3 mag = const. Pozwala to zredukować obserwacje obu obserwatorów do jednej krzywej jasności co widać na wykresie 4.


Wykres 4. Zredukowane do jednej krzywej obserwacje obu obserwatorów.

Dopóki więc krzywe jasności otrzymane przez różnych obserwatorów są przesunięte względem siebie w pionie (wzdłuż osi magnitudo) to jest wszyskto w porządku. Zawsze można je zredukować do jednej krzywej.
Gorzej (a nawet fatalnie) jest gdy nie pokrywają się momenty minimów i maksimów.

[Oskar]

Wykresy świetnie wyrażają ten problem. Dzięki za wyjaśnienia. Artykuł przeczytam.

[Henryk]

10 kwietnia (przedwczoraj) oceniałem R Aur. Dałem jej 8.8 mag, potem zajrzawszy do ocen AAVSO aż się przestraszyłem, gdy ujrzałem ocenę sprzed 2 dni, czyli z 08 kwietnia - 10.5 mag!. Co prawda mirydy potrafią szybko przybierać na jasności, ale żeby prawie 2 mag w dwa dni, z tym się jeszcze nie spotkałem...
Poprosiłem więc moją drugą połowę, to jest chciałem powiedzieć mojego imiennika o uwiecznienie tej gwiazdki na pixelach. Co udało się zrobić wczoraj, czyli dzień po mojej ocenie:



R Aur to ta niższa z tych dwóch w środku. Wyraźnie widać, że jest jaśniejsza od swojej sąsiadki, która ma 9.3, a i nie jest mniej jasna niż ta na dole 8.8 mag. Zdjęcie było robione przez filtr zielony więc jasność mniej więcej odpowiada wizualnej, może jest zaniżona o 0.1 mag. Czyli moje na wierzchu. Tymczasem widzę na AAVSO oceny z ostatniej nocy o wartości 9.5 mag. Zapewne obecność tej sąsiadki przeszkadza w ocenach, zwłaszcza jak się obserwuje przez lornetkę. Poddaję to pod rozwagę kolegów i sugeruję ostrożność w ocenianiu gwiazd i kolegów . Ja też czasami się nieźle pomylę, zwłaszcza jak oceniam nie tą gwiazdę o której myślę...

[SSW]

Mam pytanie do Heńka jakie mag wyrzuca program gdy przy tym filtrze wrzuci jasności gwiazd porównania wg mapki AAVSO?.
Mnie z wizualnych ocen wg tego zdjęcia (załóżmy, że tak można) wychodzi 8.9 mag.

[Heniek]

SSW, zrobiłem jak pisałeś i normalnie szok.



Wyjątkowa zgodność. Henrykowi jednak wyszło 8,8m.

[SSW]

8.8 czy 8.9 przy tej niepewności pomiarowej nie ma znaczenia.

[Henryk]

Wyjątkowa zgodność. Henrykowi jednak wyszło 8,8m.

Pamiętaj jednak o tym co wspomniałem, że prawdopodobnie zielony filtr jednak nieznacznie zaniża jasność w stosunku do żółtozielonego, czyli V.
Poza tym ja oceniałem dzień wcześniej, więc równie dobrze R Aur mogła wtedy być mniej jasna, czego teraz nie udowodnimy.

[SSW]

Zastanawiam się Heńku skąd tak duża niepweność pomiarowa ok. 0.5 mag? Chyba zbyt duża rozpiętość jasności użytych gwiazd porównania?
Spróbuj podstawić jasności V z katalogu Tycho2 (wg CdC): 8.2 -> 8.08, 8.8 -> 8.98, 9.3 -> 9.44 i 10.3 -> 9.66 (?!). Zobaczymy co wyjdzie?

[Heniek]

Zrobiłem tak jak radziłeś, Stanisławie.
Wynik wyszedł 8,8 +/-0,313.
Zrobiłem też dla dwóch gwiazd. Program generuje raport, który wpinam tutaj.

Etalon 1
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Flux = 2080908,31 +/- 48182,25
Magnitude = 9,44

Etalon 2
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Flux = 3540410,25 +/- 99401,05
Magnitude = 8,98

Image : raur2.fit
Measure with reference calculation
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Magnitude = 25,294+/-0,059 -2.5*log(flux)
Object flux3494519,42+/-83513,36
Magnitude = 8,94+/-0,084

oraz dla jasności podawanych przez AAVSO

Etalon 1
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Flux = 2080908,31 +/- 48182,25
Magnitude = 9,3

Etalon 2
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Flux = 3543879,59 +/- 101477
Magnitude = 8,8

Image : raur2.fit
Measure with reference calculation
Photometry with round gaussian modelisation
Half-width12
Magnitude = 25,135+/-0,039 -2.5*log(flux)
Object flux3499471,24+/-85112,4
Magnitude = 8,77+/-0,065

Jak widać, program jest daleki od doskonałości i wynik w dużej mierze zależy od wyboru gwiazd porównania. W manualu AAVSO ten program nie jest wymieniany. Spróbuję przyjrzeć się rekomendowanym programom.

[SSW]

Oceniałem dziś (19.04.2005) wizualnie R Aur przez MT-800. Była jednak wyraźnie słabsza (!) od 9.3 mag. Umieściłem ja w połowie przedziału pomiędzy 9.3 i 9.7 czyli przypisałem jej jasność wizualną 9.5 mag.

[antyqjon]

Tak sobie właśnie przeglądałem na stronie SSW krzywe jasności gwiazd które obserwuję i zauważyłem ciekawy wykres Ktoś chyba pomylił RS Cygni z sąsiednią gwiazdą i od stu kilkudziesięciu dni ocenia ją stale na ok. 7 mag. To pewnie ta gwiazda 72 tuż obok RS, przyznam że mi ona też przeszkadza w ocenie

[SSW]

Tak sobie właśnie przeglądałem na stronie SSW krzywe jasności gwiazd które obserwuję i zauważyłem ciekawy wykres Ktoś chyba pomylił RS Cygni z sąsiednią gwiazdą i od stu kilkudziesięciu dni ocenia ją stale na ok. 7 mag. To pewnie ta gwiazda 72 tuż obok RS, przyznam że mi ona też przeszkadza w ocenie

Też to zauważyłem. Od dłuższgo czasu zabieram się do weryfikacji danych w bazie i usunięcia ewidentnie błędnych ocen. To duża robota, czasu nie staje, ale kiedyś to trzeba zrobić.

[SSW]

Usunąłem te błędne dane i podany link prowadzi już do poprawionych wykresów RS Cyg. Ładnie wygląda wykres fazowy.