. Jednak starożytni przeznaczając mu obszar nieba mniej charakterystyczny niż wymienionym przed chwilą kobietom, nie wiedzieli jakie ciekawe obiekty znajdują się w tym rejonie.
Zacznijmy od najsłynniejszej cefeidy – delta Cep, czyli olbrzyma klasy widmowej F, którą w trakcie cyklu zmienia na G. Jest to prototyp grupy gwiazd dzięki którym wyznaczono odległości we Wszechświecie, dzięki ich regularnym zmianom jasności i związkom okresu z jasnością absolutną. O odkryciu zmienności pisałem już wcześniej:
Odkrywcą "matki" cefeid (czyli delty Cep) był głuchoniemy młody Anglik John Goodricke w 1784 roku. Zresztą zmarł on w 21 roku życia prawdopodobnie wskutek zapalenia płuc, którego nabawił się w trakcie obserwacji tej cefeidy, co jednak mam nadzieję nie zniechęci Was do obserwacji zmiennych. Goodricke był współpracownikiem Edwarda Pigotta, który nieco wcześniej odkrył pierwszą cefeidę - Eta Aquilae. Swoją drogą ciekawe dlaczego nazwę grupy gwiazd nadali od drugiej odkrytej cefeidy?
Deltę znajdujemy na wierzchołku trójkąta równoramiennego utworzonego jeszcze przez zet i epsilon Cefeusza.
Niedaleko świeci Erakis, czyli mi Cep, zmienna półregularna o wskaźniku barwy 2.35, czyli czerwieńsza niż Betelgeuze w Orionie. A uwzględniwszy jej sporą jasność bo wahającą się w granicach 3.4 – 5.1 mag, staje się wdzięcznym obiektem nawet do gołoocznych obserwacji. Oczywiście kolor ujawnia się przy użyciu lornetki, albo innego sprzętu astronomicznego.
Gwiazda ta znajduje się na granicy gromady i mgławicy IC 1396. W mgławicy tej niektórzy widzą trąbę słonia, mi to jednak bardziej przypomina wyciągnięty kalafior...
Objeżdżając gromadę przeciwnie do ruchu wskazówek zegara o około cztery godziny, trafiamy na dwie bardzo ciekawe gwiazdy zaćmieniowe typu EB, są to AI i SU Cep. Ich ciekawość polega głównie na tym, że prawdopodobnie jestem pierwszym ich obserwatorem w kraju
. Poza tym ich zmiany jasności są wyraźne i układają się w miły dla oka sposób, wystarczy spojrzeć na wykresy.
Następnie przemieszczamy się w stronę granicy z Łabędziem i Smokiem, gdzie można podziwiać gromadę otwartą NGC 6939 i tuż obok galaktykę NGC 6946, w której w ubiegłym roku obserwowano Supernową o jasności około 12.5 mag.
Po ich obejrzeniu robimy zwrot i poprzez alfę Cefeusza kierujemy się na VV Cep – gwiazdę zaćmieniową i półregularną w jednym. Jej większy składnik – czerwony nadolbrzym – jest jedną z większych znanych gwiazd.
Przytłoczeni gwiazdą – wielkoludem, uciekamy do góry spojrzeć na pierwowzór gwiazd typu Beta Cep, czyli na tytułową betę Cefeusza. Niestety zmiany jasności są zbyt słabe dla obserwacji wizualnych, można jednak czynić to kamerą ccd. Za to tuż obok niej znajdujemy gwiazdę zaćmieniową typu EB – GK Cep, którą już można obserwować wizualnie nawet przez słabsze lornetki. W pobliżu bety Cefeusza znajduje się także jedna ze słynniejszych miryd – T Cep. Podczas ostatniego maksimum można było dostrzec ją gołym okiem.
Teraz szukamy układu zaćmieniowego typu EW – VW Cep. Są to dwie gwiazdy bardzo szybko okrążające się nawzajem, których plamy pokrywają ponad połowę powierzchni! Często dochodzi tam także do wybuchów. Zjawiska te są przyczyną nieregularności w obserwowanej krzywej zmian jasności.
Przesuwamy wzrok do góry w stronę Gwiazdy Polarnej, gdzie uważnie obserwujemy trwające nieco ponad 9 godzin zaćmienie U Cep (typ EA). Jest to jedno z bardziej fascynujących zjawisk, gdy możemy obserwować spadek jasności większy niż 2 mag w ciągu zaledwie trzech godzin. Gdy układ osiągnie minimum, można na dwie godziny udać się na odpoczynek
, albo obserwować w tym czasie inne obiekty na niebie, gdyż zaćmienie charakteryzuje się „płaskim dnem”. Po okresie stagnacji, jasność nagle gwałtownie zaczyna rosnąć.
Niedaleko od tej zaćmieniowej jest miryda Y Cep, o bardzo dużej amplitudzie zmian jasności, od 8-16 mag.
Poza wymienionymi gwiazdami, można znaleźć w granicach Cefeusza inne typy zmiennych, w tym RR Lyrae – RZ Cep, CWB – V351 Cep, a także wiele innych, zwłaszcza zaćmieniowych typu EB, oraz półregularnych
.
Również polecam T Cep, jest super! Nie wspomniałeś o XZ Cep, a swego czasu sam mi ją usilnie polecałeś